سرای عزیزالله‌ اف مشهد، میراثی در انتظار تکمیل فرایند احیا | پژمان‌فر از بنا‌ی تاریخی عزیزالله‌ اف بازدید کرد + فیلم

الهام اسماعیلی | شهرآرانیوز، «سرای عزیزالله اف»، یکی از بنا‌های تاریخی ارزشمند مشهد، سال‌هاست که در انتظار مرمت و احیاست. این بنا که در گذشته، یکی از مراکز مهم تجاری شهر بوده، امروزه با چالش‌های جدی روبه‌رو است. مرمت سرای عزیزالله اف، تنها یک پروژه عمرانی نیست؛ بلکه فرصتی است برای احیای هویت تاریخی شهر مشهد و رونق‌بخشیدن به بافت قدیمی آن.

بررسی قوانین جدید در حفظ و مرمت میراث فرهنگی

حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر در جریان بازدید از سرای عزیزالله اف در کوچه تاریخی عباسقلی‌خان مشهد، در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز اظهار داشت: با وجود اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه، تاکنون پاسخ شایسته‌ای در خصوص این موضوع داده نشده است. این مکان به دلیل نزدیکی به بارگاه ملکوتی حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع)، همواره از جایگاه قانونی و تاریخی برخوردار بوده و پس از شهادت آن حضرت، به‌عنوان یک نقطه مهم استقرار یافته است. لایه‌های مختلف تاریخی در این مکان به‌جا مانده‌اند و امروز با گنجینه‌ای ارزشمند مواجه هستیم که قابلیت ارزش‌گذاری ندارد.

وی افزود: سرای عزیزالله، یکی از ساختمان‌های میراثی و تجاری است که تا چند سال پیش مورد استفاده قرار می‌گرفت. متأسفانه به دلیل کمبود اعتبارات و مشکلاتی در جریان مرمت و بازسازی، پروژه احیای آن به تأخیر افتاد. اما امروز به نتایج خوبی دست یافته‌ایم و قرار است این مکان به کسبه واگذار شود تا از آن بهره‌برداری کنند.

رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت حفظ میراث فرهنگی مشهد تأکید کرد: این مکان‌ها، سرمایه‌های ارزشمند شهر مشهد هستند که باید با محوریت امام رضا(ع) حفظ شوند. در کنار کاربری‌های تجاری، مسکونی و اقامتی که در این منطقه شکل گرفته، حفاظت از آثار تاریخی یک ضرورت است.

وی درباره نقش کمیسیون اصل ۹۰ در حمایت از مرمت و حفاظت آثار تاریخی گفت: ما وظیفه داریم تا قوانین مربوطه را در بخش‌های مختلف اجرا کنیم. در این راستا، با پیگیری‌های انجام‌شده، وزیر میراث فرهنگی دوبار از این محل بازدید کرده است و تلاش داریم تا روند کار سرعت یابد.

نماینده مردم مشهدوکلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به کُندی اجرای برخی پروژه‌های میراثی اظهار داشت: بسیاری از پروژه‌های میراثی به دلیل دقت و ملاحظات فنی و هنری، نیاز به زمان بیشتری دارند. با این حال، ما فشار لازم را بر دستگاه‌های مربوطه وارد کرده‌ایم تا این پروژه‌ها با سرعت و دقت بیشتری به پایان برسند. هدف ما این است که با استقرار کسبه در این مکان، نشاط و رونق بیشتری به مشهد و این بازار بازگردد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: قوانین جدیدی نیز در راستای حفظ و مرمت میراث فرهنگی در دست بررسی است و ما بر اجرای تعهدات زمانی پروژه‌ها تأکید داریم. در صورت مشاهده تخلف و تأخیر بدون توجیه، موضوع از طریق دستگاه قضایی و نظارتی پیگیری خواهد شد.

در ادامه حتما بخوانید هشدار نماینده مجلس درباره رواج بی تفاوتی در جامعه| ایستادن در برابر انحرافات هزینه دارد

تحویل واحد‌های تجاری سرای عزیزالله اف به کسبه طی یک ماه آینده

همچنین محسن داوری، فرماندار مشهدمقدس، در جریان این بازدید، به اهمیت حفظ آثار تاریخی اشاره کرد و گفت: این پروژه یکی از اولویت‌های اصلی ما در فرمانداری بوده و جلسات متعددی از سال ۱۴۰۱ با هدف مانع‌زدایی و تسریع در روند مرمت این بنا برگزار شده است. در حالی که قرار بود این بنا طی دو سال مرمت شود، در ابتدای کار هیچ اقدامی انجام نشده بود. اما به فضل الهی توانستیم در زمان مقرر، این پروژه را به سرانجام برسانیم.

وی همچنین به اهمیت تاریخی این بنا تأکید کرد و افزود: این بنا یکی از آثار مهم و باارزش تاریخی است که باید حفظ شود. اگر این مرمت‌ها انجام نمی‌شد، چه بسا برخی از مالکین بنا، به تخریب آن اقدام می‌کردند. خوشبختانه با وجود تأخیر‌هایی که در اجرای کار وجود داشت، اقدامات انجام‌شده قابل‌تقدیر است.

داوری در ادامه اظهار داشت: طی یک ماه آینده تمامی واحد‌های تجاری این سرا به مالکین تحویل داده خواهد شد و آن‌ها باید اقدامات لازم برای بازگشایی و فعالیت تجاری خود را انجام دهند.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با تکمیل فرایند مرمت و تحویل این بنا، شاهد رونق فعالیت‌های تجاری در این منطقه باشیم.

نیاز به مرمت فوری ۱۲۳ اثر تاریخی در خراسان‌رضوی

موسوی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان‌رضوی، در بازدید از سرای عزیزالله اظهار داشت: این استان بیش از ۲۵۰ اثر تاریخی دارد که بسیاری از آن‌ها نیاز به مرمت دارند. با توجه به محدودیت‌های مالی و بودجه‌ای، امکان انجام مرمت گسترده وجود ندارد و تنها با مشارکت مردم و همکاری دستگاه‌های مرتبط از جمله شهرداری، می‌توان به حفظ این آثار اقدام کرد.

وی افزود: از ۲۵۰ اثر تاریخی در استان، ۱۲۳ اثر به طور فوری نیاز به مرمت دارند، اما بودجه اختصاص‌یافته بسیار محدود است و امکان انجام همه‌جانبه آن وجود ندارد. به عنوان مثال، برای تکمیل مرمت سرای عزیزالله، حدود یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان نیاز است که در شرایط فعلی قابل‌تأمین نیست.

موسوی همچنین تأکید کرد که با وجود این مشکلات، میراث فرهنگی در تلاش است تا با برنامه‌ریزی و جلب همکاری‌های مردمی و نهاد‌های دولتی، حفظ این آثار ارزشمند را ممکن سازد.

بسیاری از مشکلات سرای عزیزالله اف هنوز حل نشده است

در ادامه، مافی‌نژاد، نماینده کسبه سرای عزیزالله اف، در جریان این بازدید به خبرنگار ما گفت: ملک تاریخی متعلق به کسبه که از سال ۱۳۹۸ به دلیل مشکلات ساختاری و تأمین‌نشدن بودجه لازم تخلیه شده بود، همچنان با مشکلات زیادی مواجه است. این ساختمان که از سال ۱۳۸۰ تحت حفاظت میراث فرهنگی قرار گرفته، هنوز به طور کامل بازسازی نشده است. این در حالی است که به دلیل ثبت‌ملی‌بودن، محدودیت‌های بسیاری در روند بازسازی و مرمت آن وجود دارد.

وی با اشاره به مشکلات موجود اظهار داشت: با وجود اینکه پنج سال از تخلیه این ملک می‌گذرد، هنوز امکان بهره‌برداری از آن فراهم نشده است. بسیاری از قسمت‌های بنا تخریب و مجدداً ساخته شده، اما هنوز مرمت بخش‌های داخلی و خارجی آن تکمیل نشده است. به دلیل مشکلات مالی و محدودیت بودجه، کسبه به‌تنهایی قادر به ادامه روند بازسازی نیستند.

نماینده کسبه سرای عزیزالله اف همچنین افزود: سازمان میراث فرهنگی به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای نتوانسته است اقدامات لازم را به پایان برساند. کسبه نیز با مشکلات زیادی از جمله تأمین سرمایش و گرمایش و انشعابات برق و آب روبه‌رو هستند که تا به حال حل نشده است. این وضعیت باعث شده تا امکان استفاده از ملک به تعویق بیفتد و همچنان بسیاری از مسائل به قوت خود باقی است.

مافی‌نژاد از مسئولین مربوطه درخواست کرد که با همکاری فرمانداری و مجلس، تدابیر لازم برای تکمیل این پروژه و رفع مشکلات موجود اندیشیده شده تا امکان بهره‌برداری کامل از این ملک فراهم شود.

عکسهای این بازدید را در لینک زیر مشاهده کنید

در ادامه حتما ببینید بازدید حجت‌الاسلام پژمان‌فر از سرای عزیزالله‌اف، مساجد هفت‌در و مرویها